Định vị bản thân là gì? Tại sao người khác lại cần bạn? Bạn sở hữu điểm khác biệt nào về tri thức, về trải nghiệm, về tính cách, về giá trị khiến cho người khác khi cần một mảnh ghép nào đó cho dự án, cho chương trình, cho công việc lại không thể không nghĩ đến bạn? Tất cả mọi dự án, mọi lời mời khắp thế giới gởi về, đều là do người khác tự động tìm đến. Và khi tìm đến, người ta hiểu rất rõ tại sao cần, tại sao nhất thiết phải mời. Không phải tự nhiên mà chuyện này xảy ra. Mọi người đã dành rất nhiều thời gian để định vị bản thân, xây dựng và phát triển bản thân theo định vị này qua nhiều năm tháng, và nỗ lực mỗi ngày để định vị đó ngày càng độc đáo hơn, mạnh mẽ hơn, hợp thời hơn, hoà hợp hơn với giá trị sống của mình.

- Tại sao tôi lại cần em? Cho đến giờ tôi vẫn chưa bao giờ rõ điểm khác biệt của em là gì, em giỏi gì, giao cho em việc gì thì biết chắc em sẽ làm tốt nhất, tốt hơn tất cả những người khác mà chị biết? Đó là gì? Là khả năng quản trị dự án biến không thành có? Là kiến thức và khả năng công nghệ? Là mạng lưới và khả năng phát triển dự án ra thế giới? Là khả năng tìm ra nguồn tài chính một cách hết sức sáng tạo để dự án có thể vận hành? Là gì? Cụ thể là gì?

= Tôi đặt câu hỏi dồn dập, và chưa nhận được câu trả lời, vì bạn sẽ tắt điện thoại, quay về đối diện với bản thân và làm bài tập self-positioning định vị cá nhân này trong mùa không thể đi đâu được. Cũng như đi xem phim Ocean Eleven hay The Italian Job thôi, tại sao đi cướp ngân hàng lại phải cần đúng những mảnh ghép nhân sự rất khác nhau như thế để thực hiện một dự án? Và tại sao phải đi tìm đúng những cá nhân như thế dù họ ở nơi đâu? Nếu ta còn chưa trả lời được cho bản thân câu hỏi cơ bản này, tại sao người khác phải cho ta cơ hội?

- Nếu có 3 từ để mô tả sự khác biệt của bản thân, khiến người khác phải tìm đến bạn, đó là gì? Nếu chỉ có một từ, đó là gì? Để trả lời câu hỏi này, bạn cần một mình suy nghĩ, viết ra trong im lặng, một cách nghiêm túc. Viết bao nhiêu cũng được, rồi làm phép loại trừ cho đến khi còn 3 từ, và hay nữa thì 1 từ. Bắt đầu từ đó, rồi mang 3 từ này ra thảo luận với mentor, người thân, bạn bè đồng nghiệp xung quanh mình, xem điều mình nghĩ có thật là như thế. Khi tìm ra, đây cũng trở thành kim chỉ nam hướng dẫn tất cả những gì ta làm trong đời như học gì, chọn công việc nào, dự án nào, tham gia hoạt động xã hội nào, sống ra sao, tương tác thế nào trên các kênh cá nhân, vv. Tất cả đều xoay quanh nền tảng định vị cá nhân đó. Làm được thế, người khác sẽ tự tìm đến bạn khi cần. Không trả lời được, bạn sẽ mãi đi tìm cả đời, rất mệt.

So, why you? What do people need you for?

I DON'T KNOW, THEREFORE I DO

- Tất cả chúng ta sinh ra trên đời đều có cấu tạo giống loài rất giống nhau. Tất cả đều muốn ở yên trong vòng an toàn, dù đó là công việc, quan hệ, cuộc sống, hay giấc mơ. Học môn an toàn, tìm việc an toàn, lãnh lương an toàn, lấy người an toàn, fast forward một cuộc đời an toàn, đến mơ cũng phải mơ giấc mơ an toàn nữa. Tất cả chúng ta đều sợ sự bất định, sợ những gì không biết, chưa biết, sợ phải công nhận là mình không biết, sợ người đời dị nghị nếu mình không biết, sợ mất mặt vì không biết, muốn được ngườu khác tôn sùng, ca tụng, nể trọng vì mình biết. Túm lại, tất cả mọi lý do lý trấu trên đời này đều chống lại những gì thiếu chữ an toàn.

- Thật ra chẳng có gì sai khi chọn cuộc đời an toàn, diễn hết vai an toàn, rồi chết. Không có gì sai cả. Có điều, nếu đã chọn an toàn, thì đừng bao giờ phàn nàn sao cuộc đời của mình buồn chán, nhạt nhẽo, thiếu vắng niềm vui, thiếu mặn thiếu ngọt, thiếu sự đã đời mà người khác đang tận hưởng. It’s just a choice – đó chỉ là lựa chọn của ta trong cuộc sống. Nếu đã chọn, thì ở yên đó trong vòng an toàn, đừng ngó nghiêng ngó ngửa, đừng so sánh, đừng lời ra tiếng vào, đừng đánh giá người khác mình, đừng đi tìm lời khuyên để an toàn thoát ra khỏi sự an toàn, đừng dằn vặt bản thân vì tham muốn cảm giác không an toàn trong vòng an toàn mà bạn đang sống chết để bảo vệ. What’s the point? Có ý nghĩa gì đâu? Đây chỉ là sự lựa chọn của mỗi cá nhân. Người bước ra khỏi vòng an toàn, họ cũng phải trả giá để được tận hưởng hành trình gập ghềnh của sự không an toàn. Nhưng họ chấp nhận nó, và dũng cảm đối diện với sự lựa chọn của chính mình. Tất cả, chỉ là lựa chọn của từng cá nhân, và sự tự chịu trách nhiệm của cá nhân cho lựa chọn của chính mình. Không ai khác.

Tôi chọn không an toàn, vì đó là lựa chọn của tôi, vì tôi biết thế giới này bất định, vì tôi biết tương lai là bất định, và tôi hiểu rất rõ bản thân mình luôn luôn và mãi mãi chỉ là the beginner – lính mới. Không ai bao giờ có thể biết hết, học được hết, thông thái hết, thành công hết. Nên tôi chọn mỗi ngày là một ngày mới để học một thứ gì đó mới, làm một việc gì đó mới, có một trải nghiệm bất kỳ rất mới, dù trải nghiệm đó mặn hay ngọt, đắng hay cay. Tất cả, chẳng qua chỉ là một bài học mới cho cuộc sống này thêm phong phú. Và cũng vì vậy, I don't know therefore I do – Tôi không biết nên tôi mới làm. Chớ nếu chỉ làm những thứ mình đã biết rồi, làm sao trải nghiệm và học được những điều rất mới? Những thứ rất mới tôi chọn làm, có hay có dở, có thành công thất bại, có cái được ủng hộ có thứ bị chê bai, có cái đẩy ta bước tới nhưng cũng có nhiều thứ khiến ta lùi lại. It’s OK. Đâu có sao. I did it. Dù gì thì tôi cũng đã can đảm mà hành động, dũng cảm làm những điều mình muốn làm, chẳng sợ mày mặt, chẳng lo người đời xì xào đàm tiếu.

- It’s my life, cuộc đời là của tôi mà. Chỉ có những người không dám đối diện và dũng cảm sống cuộc đời của chính mình mới rảnh đến nỗi đi đàm tiếu cuộc đời người khác. Bằng không, họ có quá trời việc để làm, để trải nghiệm, để học hỏi. Thời gian đâu nữa mà để ý. Kệ họ đi. Tội nghiệp họ mà!

- Nhưng đó là tôi, và tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về sự lựa chọn của chính mình, no matter what – dù có chuyện gì xảy ra đi chăng nữa. What about you? Còn bạn thì sao? Lựa chọn của bạn là gì? Và bạn có đang đứng trong vòng an toàn ngó ra, bực bội, trầm cảm, trách móc, dằn vặt bản thân và cả những người xung quanh mình nữa? Vậy đâu có fair. Lựa chọn là của bạn mà. Live with it!

(Trích nguồn bài viết của tác giả Nguyễn Phi Vân- Tôi, tương lai và thế giới)