Tôi ấn tượng về con trong số các học sinh đã đến gặp tôi để được tư vấn định hướng nghiệp, cách con đứng nép ở cửa chờ đợi rất rụt rè, thời gian đầu mới tiếp xúc con ít nói và ít cười , khi con đến gặp tôi là con đang cuối năm lớp 11 chuyên Sinh, ánh mắt của con nhìn rất buồn, tính cách của con đã tạo khá nhiều khó khăn cho tôi trong việc giúp đỡ con vì chỉ khi con tâm sự nhiều thì tôi mới hiểu được vấn đề thật mà con đang gặp phải để có thể tư vấn và hướng dẫn con.

Tôi phải dành khá nhiều thời gian cùng con để có thể tìm hiểu được câu chuyện của con. Lý do ban đầu con không thể chia sẻ một cách tự nhiên, thoái mái là em sợ bị phán xét, bị đánh giá đúng sai hay dán nhãn. Con học rất giỏi, cách con nói chuyện và trả lời câu hỏi của tôi rất thông minh, con chia sẻ là từ nhỏ đến lớn con luôn là niềm tự hào của ba mẹ, trong ký ức của con thì con luôn nghe theo sự hướng dẫn và sắp đặt của ba mẹ trong học hành, kể cả việc con học chuyên Sinh cũng là mong muốn của  ba mẹ vì ba mẹ muốn con sau này học Y- Dược và ra trường làm cùng nghề giống ba mẹ và chưa bao giờ con khiến ba mẹ buồn vì thành tích học tập của mình.

Nhưng đến thời gian từ đầu năm lớp 11, con cảm thấy không còn hứng thú với các môn thuộc chuyên ban để thi vào khối ngành Y-Dược nữa, con thấy mệt mỏi mỗi khi học các môn này, và mỗi lần nghĩ đến việc sau này phải thi vào ngày Y-Dược là con không muốn nhưng con không dám nói ba mẹ vì sợ ba mẹ buồn, ba mẹ thất vọng ….. 

Về phần con, từ trước đến giờ con chưa bao giờ dám chia sẻ về sở thích viết truyện, vẽ (con vẽ khá đẹp, hoàn toàn là con tự học), …..Con nói rằng muốn làm một công việc nào đó liên quan đến sở thích và không muốn làm nghề giống ba mẹ.

Con chia sẻ lý do không dám nói với ba mẹ vì trong những câu chuyện thường nhật, ba mẹ luôn nói con phải cố gắng học để theo nghề giống ba mẹ, chỉ như thế sau khi ra trường mới xin được việc, chứ học ngành khác không xin được, rồi ba mẹ hay kể với mọi người rằng con cố gắng học vì muốn được làm nghề như ba mẹ, hoặc mỗi khi con chia sẻ câu chuyện có một vài bạn ở lớp muốn học các ngành khác, không theo sự định hướng của ba mẹ các bạn thì con lại nhận được sự phản ứng rất gay gắt từ ba mẹ….. Vì vậy, con rất sợ khi nói với ba mẹ về sở thích học ngành liên quan đến viết lách hoặc vẽ thì sẽ bị ba mẹ cấm, nên con cứ âm thầm nuôi dưỡng sở thích của mình trong lúc rảnh hoặc sau khi hoàn tất bài tập, thường là về khuya 11-12 giờ đêm, thậm chí 1-2 giờ sáng. Kết quả của việc con không dám nói thật với ba mẹ là con ngày càng thu mình lại, con bị mất ngủ, con luôn căng thẳng…

Hai cô trò tiêp tục trao đổi trực tiếp, qua e.mail/zalo…, và đã khoanh vùng lại hai hướng để con tự quyết định đưa ra lựa chọn và đến thời điểm hiện tại con đã có lựa chọn cho riêng mình. 

Tôi vui vì con đã bắt đầu, vì đây là quyết định của con. Đây mới chỉ là sự khởi đầu của một hành trình dài, đầy thử thách và tôi tin từ từ con sẽ mạnh mẽ hơn, chủ động hơn, tự tin hơn để đối diện nói chuyện với ba mẹ một cách rõ ràng hơn về những sở thích về ngành nghề mà con muốn chọn.

Trong suốt thời gian đồng hành cùng con, tôi chỉ tiếc 1 điều là không có cơ hội để gặp phụ huynh để trao đổi thêm.

Khoảng cách giữa hai thế hệ gần như là đang thiếu một cây cầu nối, nếu cha mẹ và các con cùng cho cơ hội lắng nghe nhau tốt hơn, để thấu hiểu nhau rõ ràng hơn, thì hẳn mọi chuyện sẽ khác đi rất nhiều.

Với cha mẹ: Hãy ngồi xuống cùng con để tìm hiểu mục tiêu và bước kế tiếp của con. Hãy cho con biết những mong đợi của mình, nhưng cũng lắng nghe điều con muốn. Hãy cùng con lập ra kế hoạch phù hợp với cả ba mẹ và con. Xin nhớ rằng, mục tiêu và kế hoạch có thể có hơn 2 lựa chọn và mục tiêu cần đạt được ở những hoạt động đó là: Hiểu rõ bản thân, thêm kinh nghiệm, tìm hiểu thị trường và thêm kỹ năng.

Với các con: Nên hỏi bản thân xem muốn làm gì, vì sao, và can đảm chia sẻ với cha mẹ. Đây không là lúc con dựa dẫm và mong muốn ba mẹ quyết định dùm mình nữa. Ở thời điểm này, nếu các con không đủ can đảm chịu trách nhiệm cho hành động và ý muốn của mình thì sau này sẽ rất khó làm chủ được cuộc đời của mình sau này.

Thân ái,

Nga Tran